29.11.2023 International Scientific Journal "Science and Innovation". Series D. Volume 2 Issue 11
Abstract. The demographic crisis observed in many western countries of the world encourages the study of factors that negatively affect population growth. In addition to many social factors, medical factors also affect the population, including the existence of a regulatory legal framework aimed at maintaining reproductive health. This article analyzes the regulatory and legal basis of measures aimed at maintaining reproductive health in the Republic of Uzbekistan from the time of independence until now
Keywords: Republic of Uzbekistan, reproductive, reproductive health, regulatory and legal measures.
1. Постановление Кабинета Министров Республики Узбекистан , №45 “О государственной программе мер на 1998 год по обеспечению реализации интересов семьи”, Дата принятия 27.01.1998, Дата вступления в силу 27.01.1998 2. Постановление Кабинета Министров Республики Узбекистан, №120 “О мерах по реализации программы углубления экономических реформ в сельском хозяйстве на период 1998-2000 годы”, Дата принятия 19.03.1998, Дата вступления в силу 19.03.1998 3. Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining ““Ona va bola” davlat dasturi toʻgʻrisida”gi qarori , №68, Qabul qilingan sana 05.02.2001, Kuchga kirish sanasi 05.02.2001 4. Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining “Oʻzbekistonda sil kasalligiga qarshi kurashish va ayollarning reproduktiv salomatligini muhofaza qilish uchun Germaniya Federativ Respublikasi hukumati tomonidan berilayotgan grantlarni amalga oshirish chora-tadbirlari toʻgʻrisida”gi Qarori, №70, Qabul qilingan sana 07.02.2001, Kuchga kirish sanasi 07.02.2001 5. Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining “Ayollar va oʻsib kelayotgan avlod sogʻligʻini mustahkamlashga doir qoʻshimcha chora-tadbirlar toʻgʻrisida”gi Qarori, №32, Qabul qilingan sana 25.01.2002, Kuchga kirish sanasi 25.01.2002 6. Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining “Oilada tibbiy madaniyatni oshirish, ayollarning sogʻligini mustahkamlash, sogʻlom avlod tugʻilishi va uni tarbiyalashning ustuvor yoʻnalishlarini amalga oshirish chora-tadbirlari toʻgʻrisida”gi Qarori , №242, Qabul qilingan sana 05.07.2002, Kuchga kirish sanasi 05.07.2002. https://lex.uz/ru/docs/555489?query=%D1%80%D0%B5%D0%BF%D1%80%D0%BE%D0%B4%D1%83%D0%BA%D1%82%D0%B8%D0%B2 7. Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 19.12.2002-yildagi «Об инвестиционной программе Республики Узбекистан на 2003 год» №444 сонли Қарори. https://lex.uz/ru/docs/2276595?query=%D1%80%D0%B5%D0%BF%D1%80%D0%BE%D0%B4%D1%83%D0%BA%D1%82%D0%B8%D0%B2 8. Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 24.12.2002-yildagi “Sil kasalligiga qarshi kurashish va ayollarning reproduktiv salomatligini muhofaza qilish uchun germaniya federativ respublikasi hukumati tomonidan qoʻshimcha ravishda berilayotgan grantlarni amalga oshirish chora-tadbirlari toʻgʻrisida”gi 449-sonli Qarori. https://lex.uz/ru/docs/573706?query=%D1%80%D0%B5%D0%BF%D1%80%D0%BE%D0%B4%D1%83%D0%BA%D1%82%D0%B8%D0%B2 9. Oʻzbekiston Respublikasi Oliy Majlisining 25.04.2003-yildagi “Oliy majlis inson huquqlari boʻyicha vakilining (ombudsmanning) 2002-yilgi faoliyati toʻgʻrisida”gi 488-II-sonli Qarori. 10. Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 25.01.2005-yildagi “Sihat-salomatlik yili” davlat dasturi toʻgʻrisida” gi 30-son Qarori. 11. Щzbekiston respublikasining “yod tanыisligi kasalliklarini profilaktikasi toʻgʻrisida”gi qonuni. №OʻZRQ-97 03.05.2007-y. 12. 12/ Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining 19.09.2007-yildagi “Sogʻliqni saqlash tizimini isloh qilishni yanada chuqurlashtirish va uni rivojlantirish davlat dasturini amalga oshirishning asosiy yoʻnalishlari toʻgʻrisida”gi PF-3923-son Farmoni 13. Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining 13.04.2009-yildagi “Ona va bola salomatligini muhofaza qilish, sogʻlom avlodni shakllantirishga doir qoʻshimcha chora-tadbirlar toʻgʻrisida”gi PQ-1096-son Qarori 14. Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 22.07.2010-yildagi “Respublikaning qishloq tumanlarida onalar va bolalarning reproduktiv salomatligini mustahkamlashga doir qoʻshimcha chora-tadbirlar toʻgʻrisida”gi 156-son QARORI 15. Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 23.11.2010-yildagi “Aholi oʻrtasida mikronutriyent yetishmasligi profilaktikasi toʻgʻrisida”gi oʻzbekiston respublikasi qonunini amalga oshirish chora-tadbirlari haqida”gi 260-son Qarori 16. Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 28.07.2011-yildagi “Germaniya federativ Respublikasi hukumatining moliyaviy hamkorligida “Sogʻliqni saqlash. “Reproduktiv salomatlik/onalik va bolalikni muhofaza qilish”ning tarkibiy qismi” dasturining amalga oshirish boʻyicha chra-tadbirlar toʻgʻrisida”gi №219 sonli Qarori 17. Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 14.10.2011-yildagi “Bolalarni tarbiyalashni takomillashtirishga, sogʻlom va barkamol avlodni shakllantirishga doir qoʻshimcha chora-tadbirlar toʻgʻrisida”gi №280 sonli Qarori 18. Oʻzbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Senatining 28.03.2003-yildagi “Oʻzbekiston Respublikasi Oliy Majlisi inson huquqlari boʻyicha vakilining (ombudsmanning) 2012-yilgi faoliyati toʻgʻrisida”gi 373-II-sonli Qarori. 19. Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 07.10.2013-yildagi “Fuqarolarning oʻzini oʻzi boshqarish oragnlari faoliyatini yanada takomillashtirish chora-tadbirlari toʻgʻrisida”gi №274 sonli Qarori 20. Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining 01.08.2014-yildagi “2014-2018-yillarda Oʻzbekistonda aholining reproduktiv salomatligini yanada mustahkamlash, onalar, boalar va oʻsmirlar sogʻligʻini muhofaza qilish borasidagi davlat dasturi toʻgʻrisida”gi PQ-2221-son Qarori 21. Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining 22.12.2016-yildagi “Mahalliy ijroiya hokimiyati organlari faoliyatini yanada takomillashtirish toʻgʻrisida”gi PQ-2691-son Qarori 22. Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 06.04.2017-yildagi “Umumiy oʻrta va oʻrta maxsus, kasb-hunar taʼlimining davlat standartlarini tasdiqlash toʻgʻrisida”gi №187-son Qarori 23. Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining 06.06.2017-yildagi “Toshkent shahri aholisiga birlamchi tibbiy-sanitariya yordam koʻrsatishni boshqarish tizimini yanada takomillashtirish hamda uning samaradorligi uchun rahbarlar va mutaxassislarning kasbiy masʼuliyatini oshirish chora-tadbirlari toʻgʻrisida”gi PQ-3019-son Qarori 24. Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining 02.02.2018-yildagi “Xotin-qizlarni qoʻllab-quvvatlash va oila institutini mustahkamlash sohasidagi faoliyatini tubdan takomillashtirish chora-tadbirlari toʻgʻrisida”gi PF-5325-son Farmoni 25. Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 01.03.2018-yildagi “Oʻzbekiston Respublikasi Bosh vaziri oʻrinbosari-taʼlim, sogʻliqni saqlash, jisomoniy tarbiya va sport masalalari kompleks rahbarininng funksional vazifalari hamda tahlim, sogʻliqni saqlash, jismoniy tarbiya va sport masalalari axborot-tahlil deportamenti toʻgʻrisidagi nizomlarni tasdiqlash toʻgʻrisida”gi № 150-son Qarori 26. Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 14.03.2018-yildagi “Xotin-qizlar bilan ishlash va oilalarda maʼnaviy-axloqiy qadriyatlarni mustahkamlash boʻyicha mutaxassis toʻgʻrisidagi nizomni tasdiqlash toʻgʻrisida”gi № 200-son Qarori 27. Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 20.10.2018-yildagi “2030-yilgacha boʻlgan davrda barqaror rivojlanish sohasidagi milliy maqsad va vazifalarni amalga oshirish chora-tadbirlari toʻgʻrisida”gi №841-son Qarori 28. Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining 07.12.2018-yildagi “Oʻzbekiston Respublikasi sogʻliqni saqlash tizimini tubdan takomillashtirish boʻyicha kompleks chora-tadbirlar toʻgʻrisida”gi PF-5590-son Farmoni 29. Oʻzbekiston Respublikasining “Fuqarolarning reproduktiv salomatligini saqlash toʻgʻrisida”gi Qonuni, OʻRQ-528-son, 11.03.2019-y. 30. Oʻzbekiston Respublikasining “Xotin-qizlar va erkaklar uchun teng huquq va imkoniyatlar kafolatlari toʻgʻrisida”gi Qonuni. OʻRQ-562-son 02.09.2019-y. 31. Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining 08.11.2019-yildagi “Reproduktiv yoshdagi ayollar, homiladorlar va bolalarga koʻrsatiladigan tibbiy yordam sifatini oshirish va koʻlamini yanada kengaytirish toʻgʻrisida”gi PQ-4513-son Qarori 32. Oʻzbekiston Respublikasi Bandlik va mehnat munosabatlari vazirligi, Oʻzbekiston Respublikasi xalq taʼlimi vazirligi, Oʻzbekiston Respublikasi Oliy va oʻrta maxsus taʼlim vazirligi, Oʻzbekiston Respublikasi Moliya vazirligi, Oʻzbekiston Respublikasi Sogʻliqni saqlash vazirligi, Oʻzbekiston Respublikasi Maktabgacha taʼlim vazirligining 10.06.2020-yildagi “Ijtimoiy xodimlarning maqomi, vazifalari, funksiyalari va malakaviy talablari toʻgʻrisidagi yoʻriqnomani tasdiqlash toʻgʻrisida”gi 3240-son Qarori 33. Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 10.06.2020-yildagi “Oʻzbekiston Respublikasi Mahalla va oilani qoʻllab-quvvatlash vazirligi huzuridagi “Mahalla va oila” ilmiy-tadqiqot instituti faoliyatini tashkil etish toʻgʻrisida”gi 367-son Qarori 34. Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining 05.10.2020-yildagi ““Raqamli Oʻzbekiston — 2030” Strategiyasini tasdiqlash va uni samarali amalga oshirish chora-tadbirlari toʻgʻrisida” PF-6079-son Farmoni 35. Oʻzbekiston Respublikasi Sogʻliqni saqlash vazirligining 2014-yil ”14” martdagi Oʻzbekiston Respublikasi Sogʻliqni saqlash vazirligining “Aholi salomatligini muxofaza qilish va tibbiy-sanitariya yordami koʻrsatishda mavjud muammolarning tizimli muhokamasini tashkillashtirish toʻgʻrisida”gi №98 Buyrugʻi 36. Oʻzbekiston Respublikasi Sogʻliqni saqlash vazirligining 15-yanvarya 2016-yildagi “2015-yilda respublikani ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish yakunlari va iqtisodiyotni yanada isloh qilishni chuqurlashtirish, tarkibiy oʻzgarishlar va modernizatsiyalash boʻyicha 2016-yilgi iqtisodiy dasturning eng muhim ustuvor vazifalari toʻgʻrisida” 37. SanQvaM №0364-18. “18 yoshdan kichik boʻlgan qizlar va ayollar uchun ogʻir yuklarni qoʻlda koʻtarish va tashishda ruxsat etilgan yuklama meʼyorlari”. 38. Oʻzbekiston Respublikasi Sogʻliqni saqlash vazirligining. 2013-yil 17-maydagi “Birlamcha tibbiy-sanitariya muassasalarida aholiga koʻrsatilayotgan profilaktik yoʻnalishdagi tadbirlarni takomillashtirish toʻgrisida”gi №161 Buyrugʻi. 39. Oʻzbekiston Respublikasi Sogʻliqni saqlash vazirligining 18.03.2017-yildagi “Aholini reproduktiv salomatligini mustahkamlash, aholini patronaj xizmati va profilaktik koʻriklar bilan qamrab olish yuzasidan amalga oshirilgan ishlarni yanada takomillashtirish toʻgʻrisida”gi 112-son Buyrugʻi. 40. Oʻzbekiston Respublikasi Mudofaa vazirligi, Oʻzbekiston Respublikasi Milliy gvardiyasi, Oʻzbekiston Respublikasi Favqulodda vaziyatlar vazirligi, Oʻzbekiston Respublikasi Davlat xavfsizlik xizmati, Oʻzbekiston Respublikasi Ichki ishlar vazirligi, Oʻzbekiston Respublikasi Sogʻliqni saqlash vazirligining 03.04.2019-yildagi “Oʻzbekiston Respublikasi Qurolli Kuchlarida tinchlik va urush davrida tibbiy koʻrikdan oʻtkazishni tashkil etish va amalga oshirish tartibi toʻgʻrisidagi nizomni tasdiqlash haqida”gi № 3147-son Qarori 41. Münster et al. Who is the gate keeper for treatment in a fertility clinic in Germany? -baseline results of a prospective cohort study (PinK study). BMC Pregnancy and Childbirth (2018) 18:62. https://doi.org/10.1186/s12884-018-1690-8 42. Wippermann C. Kinderlose Frauen und Männer. Berlin: Bundesministerium für Familie, Senioren, Frauen und Jugend; 2014. p. 190 / Thode N, Bergmann E, Kamtsiuris P, Kurth BM. Predictors for ambulatory medical care utilization in Germany. Bundesgesundheitsblatt Gesundheitsforschung Gesundheitsschutz. 2005;48:296–306. https://doi.org/10.1007/s00103-004-1004-3 43. Pinkhasov RM, Wong J, Kashanian J, Lee M, Samadi DB, Pinkhasov MM, Shabsigh R. Are men shortchanged on health? Perspective on health care utilization and health risk behavior in men and women in the United States. Int J Clin Pract. 2010;64:475–87. https://doi.org/10.1111/j.1742-1241.2009.02290 44. Халилова Б. Р., Мусаева О. Т., Толипова Г. К. ВЛИЯНИЕ ОДОНТОГЕННОЙ ИНФЕКЦИИ НА OРГАНИЗМ БЕРЕМЕННЫХ ЖЕНЩИНЫ //Scientific progress. – 2023. – Т. 4. – №. 2. – С. 245-251. 45. Халилова Б. Р., Мусаева О. Т., Толипова Г. К. ВЛИЯНИЕ ОДОНТОГЕННОЙ ИНФЕКЦИИ НА OРГАНИЗМ БЕРЕМЕННЫХ ЖЕНЩИНЫ. 46. Mamatkulov, B., Tolipova, G., Adilova, Z., & Nematov, A. (2023). ПРОБЛЕМЫ ИММУНОПРОФИЛАКТИКИ: ФАКТОРЫ ВЛИЯНИЕ НА ФОРМИРОВАНИЕ ОТНОШЕНИЯ К ИММУНОПРОФИЛАКТИКЕ. 47. Mamatkulov, B., Urazaliyeva, I., Gulxayoxon, T., & Nematov, A. (2023). The Significance of Factors in Forming Attitude to Immunophrophylaxis and the Problems of Immunophrophylaxis. 48. Urazaliyeva I., Nematov A., Tolipova G. ЭПИДЕМИОЛОГИЧЕСКИЕ ОСОБЕННОСТИ COVID-19 И ВИДЫ МЕДИКО-СОЦИАЛЬНОЙ ПОМОЩИ ОКАЗЫВАЕМОЙ БОЛЬНЫМ. – 2023. 49. Умурзакова Д. А., Толипова Г. К., Уразалиева И. Р. 1Умурзакова Дилором Абдумуминовна/Umurzakova Dilorom–магистр; 2Толипова Гулхаё Комилжон кизи/Tolipova Gulhayo–магистр; 3Уразалиева Ильмира Равкатовна/Urazalieva Ilmira–ассистент, Школа общественного здравоохранения Ташкентская медицинская академия, г. Ташкент, Республика Узбекистан //EUROPEAN RESEARCH: INNOVATION IN SCIENCE, EDUCATION AND TECHNOLOGY. – Т. 109. 50. Толипова Г. К., Маматмусаева Ф. Ш. ВИРУСЛИ ГЕПАТИТ А ЎТКАЗГАН РЕКОНВАЛЕСЦЕНТ БОЛАЛАРДА РЕКОНВАЛЕСЦЕНЦИЯ МУДДАТЛАРИГА БОҒЛИҚ РАВИШДА КЛИНИК БЕЛГИЛАРНИНГ ЎЗГАРИШИ : дис. – 2022.
SCIENCE & INNOVATION